Urlop wychowawczy to ekstra czas, który rodzice otrzymują po urodzeniu dziecka, aby spędzić ten okres wraz z nim w domowym zaciszu. Jest to istotny aspekt w polskim prawie pracy, który warto zgłębić, by w pełni korzystać z przysługujących praw.
Czym jest urlop wychowawczy?
Urlop wychowawczy to okres nieobecności w pracy, który przysługuje pracownikowi w celu opieki nad swoim dzieckiem. Celem urlopu wychowawczego jest zapewnienie pracownikowi, który jest rodzicem, możliwości pełnego zaangażowania w życie swojego dziecka bez obawy o utratę miejsc pracy. Urlop wychowawczy można traktować jako rozszerzenie urlopu macierzyńskiego, umożliwiającego dłuższą opiekę nad dzieckiem.
Przepisy prawne dotyczące urlopu wychowawczego
Zgodnie z Ustawą z dnia 25 czerwca 1999 r. Kodeks pracy (Dz.U. 2018.0.917 t.j.) urlop wychowawczy jest prawem przysługującym zarówno matce, jak i ojcu dziecka. Przepisy te regulują zarówno długość urlopu, jak i warunki jego przyznania.
Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi, który jest rodzicem dziecka do ukończenia przez nie 6. roku życia. Możliwe jest podzielenie urlopu na trzy części, przy czym żadna z nich nie może być krótsza niż trzy miesiące. Pracownik zobowiązany jest powiadomić pracodawcę o zamiarze skorzystania z urlopu na miesiąc przed planowanym terminem rozpoczęcia urlopu.
Warunki korzystania z urlopu wychowawczego
Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi, który jest rodzicem dziecka, adopcyjnym rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka. Z urlopu wychowawczego mogą korzystać obydwoje rodzice, jednak nie jednocześnie. Urlop taki przysługuje niezależnie od formy zatrudnienia – na umowę o pracę, zlecenie czy dzieło.
Czy urlop wychowawczy jest płatny?
Urlop wychowawczy nie jest płatny w takim sensie, jak urlop macierzyński czy chorobowy. Nie oznacza to jednak, że pracownik pozostaje bez jakiejkolwiek formy wsparcia. Podczas korzystania z urlopu wychowawczego przysługuje tak zwane „zasiłek wychowawczy”.
Zasiłek wychowawczy wynosi 1000 zł i jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby otrzymać zasiłek wychowawczy, pracownik musi złożyć odpowiedni wniosek w ZUS.
Długość korzystania z urlopu wychowawczego
Jak już wspomniano, z urlopu wychowawczego można korzystać do ukończenia przez dziecko 6. roku życia. Maksymalny czas trwania urlopu wychowawczego to 36 miesięcy.
Prawa pracownicze
Pracownik korzystający z urlopu wychowawczego jest pod ochroną prawnej, co oznacza, że zwolnienie go z pracy podczas trwania urlopu nie jest możliwe. Istnieją jednak okoliczności pozwalające na zwolnienie, tj. upadłość czy likwidacja firmy.
Urlop wychowawczy powoduje zawieszenie obowiązków wynikających z umowy o pracę, jednak nie oznacza rozwiązania umowy. Nawet jeśli umowa o pracę była zawarta na czas określony, to po zakończeniu urlopu pracownik ma prawo wrócić na swoje poprzednie stanowisko.
Świadczenia rodzinne
Podczas korzystania z urlopu wychowawczego rodzice mogą korzystać z innych form wsparcia, takich jak 500+ czy zasiłek rodzinny. Nie mają one wpływu na zasiłek wychowawczy i są wypłacane niezależnie.
Możliwość pracy podczas urlopu wychowawczego
Prawo pozwala na podjęcie pracy podczas urlopu wychowawczego, jednakże nie może to wpływać na realizację celu urlopu, czyli opiekę nad dzieckiem. Istotne jest, że pracę powinno się podejmować u innego pracodawcy.
Podsumowanie
Urlop wychowawczy to prawo, z którego mogą korzystać wszyscy pracownicy będący rodzicami. Mimo, że nie jest on płatny w tradycyjnym rozumieniu, istnieje wiele form wsparcia, które umożliwiają przejście przez ten okres z finansowym poczuciem bezpieczeństwa. Zasady korzystania z urlopu są jasno określone w polskim prawie i każdy pracownik powinien się z nimi zapoznać.
